تاریخچه شغل تراشکاری
شغل تراشکاری از دیر باز تاکنون به روش های مختلفی انجام شده است آثار به جا مانده از مردمان مصر باستان نشان می دهد که مردم از نمونه های ساده و ابتدایی ماشین تراشکاری در آن زمان استفاده می کردند. در واقع اولین ماشین تراشکاری مدرن در سال 1772 میلادی در زرداخانه سلطنتی انگلیسی رونمایی شد. روز به روز به امکانات و تجهیزات این حرفه افزوده می شود.
به طوری که امروزه شغل تراشکاری تلفیقی از هنر و صنعت به حساب می آید. بیشتر ماشین آلات و تجهیزات کاربردی در این صنعت توسط تراشکارهای کاربلد و حرفه ای طراحی شده اند. تراشکاران حرفه ای با تکیه بر فن و هنر خود توانسته اند دستگاه های استاندارد و کاربردی متعددی را طراحی کنند.
نمونه های امروزی دستگاه های تراشکاری با سیستم های کامپیوتری مدیریت می شوند. این کار باعث شده تا بهره وری صنعت تراشکاری افزایش پیدا کند. در واقع استفاده از تجهیزات پیشرفته باعث شده تا به راحتی و با سرعت بالاتری تراشکاری انجام شود.
تراشکاری چیست؟
تراشکاری یکی از رشته‌های مهندسی مکانیک است که در آن از یک دستگاه تراش برای حذف مواد اضافی از قطعات فلزی یا غیرفلزی استفاده می‌شود تا شکل و ابعاد دقیقی که برای آن مورد نیاز است، به دست آید. در فرآیند تراشکاری، قطعات معمولاً به صورت یک قطعه فلزی به دست می‌آیند و با استفاده از دستگاه تراش، شکل داده می‌شوند.
تراشکاری شامل چندین مرحله است که شامل طراحی و تنظیم با برنامه‌های کامپیوتری، تنظیم و ست کردن دستگاه تراش، تثبیت قطعه و شروع فرآیند تراشکاری برای حذف مواد اضافی از قطعه است. این فرآیند با استفاده از ابزار تراش انجام می‌شود. در این فرآیند، قطعه درون دستگاه تراش قرار می‌گیرد و ابزار تراش با حرکت دادن قطعه و تراش دادن آن، مواد اضافی آنها را حذف می‌کند تا شکل و ابعاد دقیقی که برای آن مورد نیاز است، به دست آید.
تراشکاری در صنایع بسیاری مانند صنعت خودرو، صنایع هوافضا، صنایع الکترونیکی، صنایع پزشکی و غیره استفاده می‌شود. تراشکاران ماهر با حرفه و تجربه کاری بالای خود، توانایی شناسایی مشکلات و رفع آنها را دارند و میتوانند قطعاتی با دقت بالا و کیفیت عالی تولید کنند.
مهارت های مورد نیاز برای شغل تراشکاری
ورود به حرفه تراشکاری نیازمند داشتن مهارت‌های فنی و تخصصی است. در زیر به برخی از مهارت‌هایی که برای ورود به شغل تراشکاری لازم است، اشاره می‌کنیم:
آشنایی با ماشین‌آلات تراشکاری: در ابتدای ورود به حرفه تراشکاری باید با ماشین‌آلات تراشکاری آشنا باشید و بدانید چگونه از آنها استفاده کنید.
آشنایی با ابزارهای دقیق: برای تولید قطعات دقیق باید با ابزارهای دقیق مانند پیک‌آپ‌ها، کالیپر و میکرومتر آشنا باشید. این موارد را باید قبل از شروع به کار، به طور کامل آموزش ببینید.
آشنایی با نرم‌افزارهای طراحی و شبیه‌سازی: با توجه به پیشرفت تکنولوژی، بسیاری از قطعات با استفاده از نرم‌افزارهای طراحی سه بعدی طراحی و سپس با استفاده از دستگاه‌های تراشکاری تولید می‌شوند. بنابراین، برای ورود به حرفه تراشکاری باید با نرم‌افزارهای طراحی و شبیه‌سازی آشنا باشید.
توانایی خواندن نقشه‌های فنی: برای تولید قطعات دقیق و با کیفیت بالا، باید قادر به خواندن و تفسیر نقشه‌های فنی باشید.
دقت و داشتن تمرکز بالا: تراشکاری شغلی دقیق است و به دقت و تمرکز بالایی نیاز دارد. بنابراین، برای ورود به حرفه تراشکاری باید دارای توانایی‌های دقت و تمرکز بالا باشید.
تجربه کاری: برای موفقیت در حرفه تراشکاری باید دارای تجربه کاری باشید. شرکت در دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی می‌تواند به شما کمک کند تا تجربه کاری خود را افزایش دهید.
آگاهی از اصول ایمنی کار: استفاده از دستگاه‌های تراشکاری با خطراتی همراه است. بنابراین، قبل از ورود به حرفه تراشکاری باید آگاهی کافی از اصول ایمنی کار داشته باشید تا از خطرات کار در این حرفه جلوگیری کنید.
بازار کار شغل تراشکاری
با توجه به تقاضای بالا برای قطعات دقیق در صنعت، شغل تراشکاری از جمله شغل‌های پرطرفدار و با بازار کار مناسب است. با این حال، برای موفقیت در این حرفه، باید دارای مهارت‌های فنی و تجربه کافی باشید. همچنین، آشنایی با نرم افزارهای طراحی قطعات و تراشکاری نیز از مهمترین شروط موفقیت در این حرفه است.
شرکت‌های تولید قطعات صنعتی در جستجوی تراشکاران با تجربه و با مهارت بالا هستند. بنابراین، برای ورود به بازار کار تراشکاری، باید به دنبال کسب تجربه و ارتقای مهارت‌های فنی خود باشید.
همچنین بخوانید:
درآمد شغل تراشکاری
درآمد شغل تراشکاری بستگی به سطح تجربه و مهارت شما دارد. در این حرفه، با افزایش تجربه و مهارت‌های فنی، درآمد شما نیز افزایش خواهد یافت. در حال حاضر، تراشکاری در ایران نیز به عنوان یک شغل فنی و پردرآمد شناخته می‌شود.
تراشکاری به عنوان یکی از روش‌های تولید قطعات صنعتی دقیق و با کیفیت است و با توجه به نیاز صنایع به قطعات دقیق و با کیفیت بالا، می‌توان گفت این حرفه در ایران از بازار کار بسیار مناسبی برخوردار بوده و طبیعتا هرچه تقاضا برای هر حرفه‌ای بیشتر باشد، درآمد آن نیز به تبع بیشتر خواهد بود. به طور کلی می‌توان گفت درآمد تراشکاری برای افراد مبتدی تا نیمه مبتدی در سال ۱۴۰3 از حداقل 10۰۰۰۰۰۰ تومان تا بیش از 20۰۰۰۰۰۰ تومان درنظر گرفته می‌شود.
در ایران، متوسط درآمد یک تراشکار با تجربه و مهارت بالا حدود 3۰ تا 4۰ میلیون تومان در ماه است. البته، در برخی موارد، تراشکاران با تجربه و مهارت بالا میتوانند درآمد بیشتری داشته باشند.
اما اکنون باید توجه داشت که میزان درآمد تراشکاران در ایران، به عوامل مختلفی نظیر تجربه، مهارت و تخصص، محل کار، نوع قطعات تولیدی و غیره بستگی دارد. همچنین، شرایط اقتصادی و بازار کاری هر منطقه و شهری نیز می‌تواند تاثیر بزرگی بر روی درآمد تراشکاران داشته باشد.
به طور کلی، می‌توان گفت که تراشکاری در ایران نیز به عنوان یک شغل پردرآمد و پر تقاضا شناخته می‌شود و تراشکاران با تجربه و مهارت بالا در بازار کار ایران از جایگاه مناسبی برخوردار هستند. با توجه به نیاز صنایع به تولید قطعات دقیق و با کیفیت بالا، توسعه شغل تراشکاری و آموزش مهارت‌های فنی مرتبط با آن، در بازار کار ایران بسیار مورد توجه است.
درآمد تراشکاری برای افراد مبتدی تا حرفه ای در سال 1403 متویسط از حداقل 10 میلیون تومان تا بیش از 40 میلیون تومان می باشد
مزایای شغل تراشکاری
شغل تراشکاری با درآمد مناسب و بازار خوبی همراه است. از این رو بیشتر افراد به دنبال یادگیری این مهارت هستند. تقریبا تمامی صنایع بزرگ و کوچک در سراسر ایران به قطعات فلزی احتیاج دارند. تولید قطعات فلزی در داخل کشور می تواند نیاز بیشتر صنایع را رفع کنند. کارگاه های تراشکاری در داخل کشور می توانند وابستگی صنایع به قطعات فلزی وارداتی را رفع کنند.
- درآمد بالا: همانطور که پیشتر گفته شد، شغل تراشکاری یکی از شغل‌های پر تقاضا و پردرآمد است.
- مهارت فنی: تراشکاری یکی از شغل‌هایی است که نیاز به مهارت فنی دارد و این مهارت به شما اجازه می‌دهد تا قطعات دقیق و با کیفیت بالا تولید کنید. درحقیقت داشتن مهارت‌های فنی باعث می‌شود تا افراد عادی توانایی سود بردن از بازار کار بسیار عالی آن را نداشته و فقط افراد متخصص در این حرفه به موفق باشند. بنابراین نسبت تقضا و نیروی کار آماده به کار همواره حفظ خواهد شد.
- اشتغال پایدار: با توجه به تقاضای زیاد برای قطعات دقیق، شغل تراشکاری از جمله شغل‌های پایدار در بازار کار است. بنابراین می‌توان گفت تراشکاران حرفه‌ای هیچ گاه با مشکل بیکاری مواجه نخواهند بود.
- وارد شدن به حرفه تراشکاری نیازی به داشتن تحصیلات دانشگاهی ندارد و برای تبدیل شدن به یک تراشکار حرفه ای تنها داشتن مهارت و تجربه کافی است.
- اگر سرمایه لازم برای راه اندازی کارگاه تراشکاری داشته باشید می توانید نقش یک کارآفرین را داشته باشد. با خرید دستگاه های لازم می توانید خود را برای رسیدن به درآمد بالا آماده کنید.
- بهتر است اگر قصد وارد شدن به شغل تراشکاری را دارید ابتدا در سایر کارگاه ها مدتی فعالیت کنید تا با نحوه انجام این کار و تمام دستورالعمل های آن آشنا شوید. به مرور زمان که تجربه کسب کردید می توانید کارگاه خود را راه اندازی کنید و فعالیت خود را به صورت مستقل انجام دهید.
خطرات و معایب شغل تراشکاری
شغل تراشکاری تنها محدود به مزایا و درآمد قابل قبول نیست. این شغل معایب و خطراتی را به همراه دارد که در زیر به آنها اشاره می کنیم:
دستگاه های تراشکاری صدای بلند و گوش خراشی دارند. این صداها می تواند به گوش آسیب بزند و باعث کاهش قدرت شنوایی می شود.
اگر دستگاه های تراشکاری خراب شوند هزینه تعمیر و تعویض قطعات بسیار بالاست و برای برخی از کارگاه های تازه تاسیس امکان تعمیر و تعویض در شرایط اقتصادی فعلی امکان پذیر نیست.
احتمال آسیب جسمی و حتی مرگ حین کار کردن با این دستگاه وجود دارد. کوچکترین حواس پرتی و بی دقتی می تواند باعث درگیر شدن دست یا لباس اپراتور در بخش های متحرک دستگاه های تراشکاری شود. این دستگاه با قدرت بالا کل بدن شخص را درگیر می کند. در نهایت به آسیب جسمی سخت و مرگ منجر می شود.
براده های ناشی از فلزات برش زده شده باید در سطح کارگاه به صورت روزانه جمع شوند. در غیر اینصورت امکان فرو رفتن آن ها در پای افراد وجود دارد. حتی این امکان وجود دارد که اگر اپراتور از تجهیزات حفاظتی استفاده نکند براده ها در چشم او فرو روند.
برای بالا بردن ایمنی در تمامی کارگاه های تراشکاری لازم است که از تجهیزات ایمنی از قبیل دستکش ضد برش، عینک ایمنی، لباس مخصوص و غیره استفاده شود. این تجهیزات ایمنی قیمت مناسبی دارند از این رو امکان خرید آن ها برای تمام افراد کارگاه وجود دارد.
موارد ایمنی شغل تراشکاری
افرادی که می خواهند در شغل تراشکاری فعالیت کنند باید برای کاهش آسیب ها و خطرات احتمالی این شغل یک سری نکات ایمنی را رعایت کنند.
قبل از شروع کار باید از نصب صحیح دستگاه ها مطمئن شد.
- تمامی اپراتورهای فعال در کارگاه باید از تجهیزات حفاظت فردی از قبیل کفش کار و لباس کار استفاده کنند. در حین استفاده از این دستگاه ها استفاده از شال گردن، زنجیر، انگشتر و … می تواند خطرناک باشد. چون امکان گیر کردن ها در دستگاه تراش وجود دارد.
- برای جلوگیری از برخورد براده های فلزی به صورت و چشم ها می توان از شیلدهای مخصوص صورت و عینک ایمنی استفاده کرد.
- در محیط کارگاه بخصوص حین کار با دستگاه های تراشکاری باید از هر گونه شوخی با اپراتورها بپرهیزید.
- اپراتور باید قبل از شروع کار تمام تمرکز خود را روی عملیات تراشکاری بگذارد.
- از قلم مو برای جمع کردن براده ها از روی دستگاه های تراش بعد از پایان کار استفاده کنید.
- با نحوه خاموش کردن دستگاه در مواقع اضطراری آشنا شوید و تمام دستورالعمل های ایمنی دستگاه را رعایت کنید.
- برای اینکه خطر درگیر شدن لباس و بدن فرد با دستگاه های متحرک را کاهش دهید می توانید کلیه قسمت های متحرک دستگاه را با وسایل مناسب مثل ورقه های فلزی بپوشانید. البته بخش سه نظام را نمی توانید بپوشانید. این بخش جزء حساس ترین و خطرناکترین بخش دستگاه است و نباید به هیچ وجه به آن دست زد. در هنگام حرکت بخش سه نظام از جابه جا کردن اهرم های دستگاه بپرهیزید.
شغل تراشکاری مناسب چه افرادی است؟
شغل تراشکاری برای افرادی مناسب است که علاقه‌مند به کار با دستگاه‌های صنعتی بوده و توانایی کار با ابزارهای دقیق را داشته باشند. همچنین، این شغل برای افرادی که علاقه‌مند به حل مسائل فنی و کار با اطلاعات فنی هستند، مناسب است.
تراشکاری به دلیل نیاز به دقت بالا و توانایی کار با ابزارهای دقیق، برای افرادی که مهارت‌های دستی و دقت بالایی دارند، مناسب است. همچنین، افرادی که توانایی خواندن نقشه‌های فنی و علاقمند به کسب دانش در مورد مواد و فرآیندهای صنعتی را دارند، میتوانند در این شغل موفق باشند.
همچنین بخوانید:
آیا برای شغل تراشکاری به مدرک تحصیلی نیاز داریم؟
برای شروع به کار در حوزه تراشکاری، در بسیاری از موارد نیاز به مدرک تحصیلی خاصی نیست. اما آموزش و آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات فنی، مباحث ریاضی و فیزیکی، خواندن نقشه‌های فنی و داشتن توانایی کار با دستگاه‌های صنعتی، برای شروع به کار در این حوزه ضروری است.
در بسیاری از موارد، افراد با تجربه کاری در صنعت مکانیک و دارای مهارت‌های دستی و دقت بالا، در حوزه تراشکاری به موفقیت‌های بالایی می‌رسند. همچنین، دوره‌های آموزشی و کارآموزی در این حوزه برای افرادی که تمایل دارند به این شغل ورود پیدا کنند، می‌تواند بسیار مفید باشد. این دوره‌ها میتوانند شامل آموزش‌های کاربردی مانند تشریح ابزارهای تراشکاری، تنظیم و ست کردن دستگاه تراش، خواندن نقشه‌های فنی و غیره باشند. علاوه بر این با گذراندن این دوره‌ها در مراکز معتبر، مدرکی با اعتبار بالا دریافت خواهید کرد که می‌توانید از مزایای آن استفاده کنید.
تجهیزات مورد نیاز برای راه اندازی شغل تراشکاری
برای راه اندازی شغل تراشکاری باید ماشین آلات و تجهیزات مناسب را فراهم کرد. ماشین آلات تراشکاری در مدل های دستی و ماشینی طراحی شده اند. در نمونه دستی بیشتر فعالیت ها توسط نیروی کار انجام می شود. اما در مدل های ماشینی بیشتر عملیات به صورت خودکار و توسط کامپیوتر تنظیم شده است.
انواع ماشین تراش های مورد نیاز در کارگاه تراشکاری عبارتند از: ماشین تراش معمولی، ماشین تراش عمودی، ماشین تراش ابزار سازی، ماشین تراش طویل و ماشین تراش مرغک دار هستند که برای انجام عملیات براده برداری می توانند قطعات مختلف را در طرح و شکل دلخواه تراشکاری کنند.
داشتن انواع دستگاه سوهان کاری به منظور ایجاد قوزهای محور فرمان هم برای یک کارگاه تراشکاری الزامی هستند. انواع دستگاه های سوهان کاری کاربردی شامل دستگاه سوهان گیری گیره ای و دستگاه سوهان کاری با میز ثابت و کشویی محرک است.
در کارگاه تراشکاری انواع ماشین های سنگ زنی از قبیل سنگ زنی سطوح صاف یا کف سابی، سنگ زنی بدون مرغک، سنگ زنی، گردسائی خارجی، سنگ زنی گردسائی داخلی، سنگ زنی پرداخت کاری و سنگ زنی فرم سائی استفاده می شود.
انواع ماشین صفحه تراش هم دارای نوع مخصوصی از براده برداری است که به منظور عملیات تراشکاری سطوح صاف، سطوح عمودی، سطوح مایل و سطوح فرم دار استفاده می شود. این ماشین ها در کارگاه های مختلفی مانند کارگاه قالب زنی و غیره استفاده می شود. برخی از ماشین های صفحه تراش کاربردی در تراشکاری شامل ماشین صفحه تراش فرم تراش، ماشین صفحه تراش عمودی، صفحه تراش دروازه ای، ماشین صفحه تراش معمولی و صفحه تراش کپی تراش هستند.
برای دنده زنی در کارگاه تراشکاری نیاز به دستگاه پیچ تراش است.
در پایان
شغل تراشکاری یکی از شغل‌های پردرآمد و پرطرفدار در صنعت تولید قطعات صنعتی است. با توجه به تقاضای بالا برای قطعات دقیق در بازار، این حرفه از جمله شغل‌های پایدار در بازار کار است. درآمد حاصل از این شغل بستگی به سطح تجربه و مهارت شما دارد، اما با کسب تجربه و ارتقای مهارت‌های فنی، می‌توانید درآمد بالاتری را به دست آورید.
همچنین، برای ورود به این حرفه نیاز به مهارت‌های فنی و تجربه کافی دارید و باید به دنبال ارتقای مهارت‌های خود باشید. در کل، شغل تراشکاری یکی از شغل‌های پرفراز و نشیب است که با کسب تجربه و ارتقای مهارت‌های فنی می‌توانید در آن موفق شوید.
مقاله پیشنهادی: برش لیزر انواع ورق و کاربردهای آن
